Atzo hipermerkatu batean ikusi eta fotografiatu nuen produktuen eskaintza batek arreta berezia eman zidan. Irudi hura egokia iruditu zitzaidan “Made in Baskonia” kontzeptuaren egungo errealitatea aztertzeko.

Etiketak honela zioen: “Manzanas País Vasco”, eta Origen: España, erdaraz soilik. Hau da gaur egungo gure lurraldetasuna identifikatzeko errealitatea: Baskonian ekoitzitako produktuak, Espainiako jatorritzat aurkezten direnak.

Horrek galdera bat ekarri zidan gogora: zergatik ez adierazi Origen: Baskonia, produktua bertan ekoizten eta bertako merkatuan saltzen denean? Are gehiago, enpresa beraren egoitza nagusia Baskonian dagoenean?

“Made in” ideiaren inguruan idatzi nuen aurreko artikuluan azaldu nuen moduan, ez dirudi muga legalak oso finkoak direnik kasu honetan, “Baskonia” hitza soil moduan uzteko.

Ulertzekoa da arrazoi praktikoak egotea: hipermerkatu kateak Baskoniatik kanpo ere baditu dendak, eta, ondorioz, etiketa bateratuak erabiltzea erabaki dezake. Legezko faktoreak ere egon litezke, edo eztabaidarik ez sortzeko hautua. Beldur sotil bat ere izan liteke: izan dira noizbait Baskoniako produktuen aurkako kanpaina irrazionalak, eta horrek arrastoren bat utzi duela pentsa daiteke.

Hala ere, ikuspegi identitario edo kulturaletik, bestelako aukerak pentsa litezke:

• Origen: Baskonia
• Origen: Baskonia Oeste (España)
• Origen: España (Baskonia Oeste)

Xehetasun huts diruditen horiek, egunerokoan, oso esanguratsuak izan daitezke: tokiko nortasuna eta lurraldearen izendapena merkatuko iruditerian ere islatzeko bide direlako.

Egoera honen aurrean, galdera bat egin beharko genuke: zer da zentzuzkoago — egoera erabat aldatzen den arte itxarotea, ala urrats txikiak egiten hastea? Eta, noski, urrats horiek enpresei kalterik egin gabe gauzatu behar dira; hori oinarrizkoa da, bestela ez dutelako inondik inora aplikatuko.

Ez da politika kontu hutsa. Are gutxiago eztabaida ideologiko bat. Gure iruditeria kolektiboan txertatzen diren mezu txiki horiek dira, azken batean, lurraldearen izaera eraikitzen dutenak. Eta hori ulertu ezean, beste batzuek idatziko dute gure etiketetan gu geuk onartu nahi ez genukeen normaltasuna.

Zoritxarrez, oraindik ez dut ikusten gai hauek publikoan lantzeko borondaterik, ezta gure ordezkari politikoen aldetik ere. Eta, hala ere, xehetasun txiki hauek dira herri baten presentzia eta izena, muina zein irudimena, egunerokoan egituratzen dutenak.